De Kennisagenda Depressie

De Depressie Vereniging heeft in samenspraak met ervaringsdeskundige leden en onderzoekers een ‘Kennisagenda Depressie’ opgesteld. Aanleiding is was een eigen onderzoek van de vereniging en een expertmeeting op in 2015 met wetenschappers over de prioriteiten bij kennisdeling en onderzoek naar depressie.

Het blijkt dat mensen die last hebben van depressies grote behoefte hebben aan kennis over nieuwe behandelingen, het voorkomen van terugval en het gebruik van medicijnen. Er is inzet en geld nodig voor onderzoek, samenwerking en het delen van kennis tussen ervaringsdeskundigen, onderzoekers en behandelaars.

Gezamenlijk met beleidsmakers, zorgaanbieders, behandelaars, financiers en onderzoekers hebben we een Kennisagenda opgesteld die aangeeft wat we willen realiseren (voornemen) oude tekst. Deze Kennisagenda is ook leidend voor de deelname van de Depressie Vereniging aan wetenschappelijk onderzoek.

Depressie geeft een hoge lijdensdruk en komt veel voor. Van de vrouwen in Nederland krijgt 24% in haar leven ooit last van depressie. Bij mannen is dit percentage 13%. Elk jaar is er een groep van 750.000 mensen die last heeft van depressieve klachten. Tegelijkertijd gebruiken 1,1 miljoen mensen antidepressiva, met bijwerkingen en gezondheidsrisico’s. Een grote groep blijft jarenlang depressieve klachten houden. Dit gaat ten koste van hun levensgeluk. Uitval vanwege depressie kost de gemeenschap geld, terwijl talenten van mensen met depressie te weinig aan bod komen. Er kan veel verbeteren aan de preventie van depressie en de ontwikkeling van nieuwe behandelmethoden.

Behandeling gebaseerd op protocollen waarin individuele verschillen onvoldoende worden meegenomen. De aanpak moet afgestemd worden op de persoon, de levensfase en de individuele voorkeuren. Er zijn genetische, lichamelijke, emotionele en sociale factoren. Verlieservaringen en niet verwerkte trauma’s spelen mee. Bij vrouwen kunnen hormonale veranderingen tot depressie leiden. Mannen hebben mogelijk meer moeite om ermee naar buiten te komen en hulp te zoeken bij depressie. Wetenschappelijk onderzoek is essentieel om handvatten te geven voor behandeling. Behandeling moet maatwerk zijn.

Behandelmethoden zijn divers en er zitten voor- en nadelen aan, bijvoorbeeld aan het gebruik van medicatie. Hoe meer mensen, op basis van volledige informatie, zelf hun keuzes kunnen bepalen, hoe meer hun eigen regie en zelfstandigheid behouden blijft.

Kennis over goed omgaan met depressie, keuzes in de behandeling, eigen mogelijkheden, ervaringsverhalen, tips voor de omgeving en werkgevers moet goed toegankelijk zijn voor de doelgroep en hun directe omgeving. Hiervoor is één digitale portal nodig die op korte termijn moet worden opgericht. Die kan voor de bezoekers linken naar andere sites met goede actuele informatie.

Mensen met depressie maken zich (terecht) zorgen over het doorgeven van depressie aan hun kinderen. Zij willen hen dat lot besparen. Sommigen kiezen er om die reden voor geen kinderen te krijgen. Wij vinden dat er meer onderzoek mag komen naar de genetische kant van depressie. En naar vroege opsporing bij kinderen, om hen in een vroeger stadium te ondersteunen.

We hebben onze leden gevraagd wat zij belangrijke onderwerpen vinden, als het gaat om onderzoek. De top 10 van kennisgebieden die zij aangaven:

• Nieuwe behandelingen
• Medicatie en gebruik van medicijnen
• Terugval en het voorkomen ervan
• Afbouwen van medicatie
• Begeleiding en ondersteuning
• Ervaringsverhalen en ervaringskennis
• Wat kan ik zelf doen als ik depressief ben?
• Goed omgaan met stemmingen en emoties
• Omgaan met tijd, energie en dagritme
• Preventie en vroege opsporing

Het blijkt dat mensen met depressie elkaar veel kunnen bieden, aan ervaring, herkenning en inzichten. We willen dat de ervaringskennis van mensen met depressie beter toegankelijk wordt gemaakt. Onder andere via een digitale Portal (zie punt 5) maar ook door actieve deelname aan wetenschappelijk onderzoek en een landelijk netwerk van lotgenotengroepen.

Het inzicht groeit dat leefwijze, ontspanning, voeding en support erg belangrijk zijn voor het voorkomen van depressie en ook voor het herstel ervan. We vragen om meer onderzoek naar deze factoren, waarbij we de kennis praktisch teruggekoppeld willen zien. We constateren dat mensen met een lichte depressie jarenlang behandeld worden met antidepressiva, terwijl bekend is dat deze bij lichte klachten minder effectief zijn. Moderne behandelmethoden en alternatieven voor medicatie moeten toegankelijk zijn. We vragen huisartsen en andere behandelaars in de eerste lijn om deze inzichten in hun praktijk op te nemen.

Alleen met een gezamenlijke inzet gaat deze Kennisagenda praktijk worden. Wij roepen onderzoekers, behandelaars, beleidsmakers, zorgaanbieders en financiers op om aan onze Kennisagenda Depressie mee te werken!