Oorzaken depressie

Er is niet één speciale oorzaak voor het ontstaan van een depressie. Het is vrijwel altijd het gevolg van een combinatie van factoren op meerdere gebieden tegelijk. In de wetenschap spreekt men van een bio-psycho-sociaal model: een combinatie van erfelijkheid, persoonlijke eigenschappen en wat iemand meemaakt in zijn leven. Sommige mensen hebben aanleg, anderen zijn door omstandigheden beïnvloed, maar meestal is het van alles wat. Het is niet eenvoudig om dé oorzaak van een depressie op te sporen. Het belangrijkste is natuurlijk, dat degene die een depressie heeft, op een goede manier de weg terug vindt naar een prettiger leven.

Een depressie kan ‘in de familie’ zitten. Het kan dus erfelijk zijn. Genetische factoren maken een mens kwetsbaar, maar dit hoeft niet te betekenen dat je dan ook altijd depressief wordt. Het blijkt dat bij ongeveer een derde van de mensen met een depressie er genetische factoren aanwezig te zijn.

Bepaalde stoffen in de hersenen maken een mens kwetsbaar voor depressie. Dat zijn de zogenaamde neurotransmitters, die zorgen voor emoties, eetlust en concentratievermogen. Enkele van deze neurotransmitters, namelijk serotonine en noradrenaline, werken in op de stemming. Bij depressie zie je vaak een te lage concentratie van deze stoffen in de hersenen.

Geslachtshormonen spelen een cruciale rol in ons leven. Ze zorgen ervoor dat we ons ontwikkelen van kind tot volwassenen. Dat hormonen, of beter gezegd hormoonschommelingen, aan de basis kunnen liggen van een heel scala aan emotionele klachten, dat is wat minder bekend. Toch heeft meer dan 50% van de vrouwen er tijdens de overgang in meer of mindere mate last van. Onverklaarbare huilbuien of angsten, opstandigheid, minder geduld, nervositeit, melancholie, depressieve gevoelens; het komt allemaal voor. Stemmingswisselingen trekken een zware wissel op je leven. Plotseling, zonder noemenswaardige aanleiding, verander je van je gewone zelf in een bang of opstandig persoon. Je omgeving begrijpt er niets van en zelf ben je ook de controle kwijt. Ben je tussen 40/45 en 60 jaar? Of vroeg in de overgang, voor je 40e? Onderzoek dan of en hoe je stemmingsklachten wellicht samenhangen met je hormoonhuishouding.

Lees en bekijk ook ‘Het verdriet van een hormonale depressie’ en/of ga naar www.overgangsproof.nl voor meer informatie over de overgang.

Maar ook andere stoffen in het lichaam kunnen een rol spelen en de kans op depressie vergroten, zoals medicijnen, alcohol en drugs, maar ook ontstekingen. Er zijn ziektes die bij sommige mensen – zeker als ook andere factoren een rol spelen – depressieve gevoelens aanwakkeren. Bijvoorbeeld afwijkingen aan de schildklier- en bijnierschors, diabetes, hart en vaatziekten of de ziekte van Parkinson.

Depressie heeft ook met je persoonlijkheid te maken, met de manier waarop je in het leven staat. Is het glas bij jou altijd half vol of half leeg? Zo’n instelling heeft iets met je karakter te maken en kun je niet zomaar veranderen.
Eigenschappen die de kans op een depressie verhogen zijn:

• veel piekeren
• gebrekkig vermogen om problemen op te lossen
• weinig zelfvertrouwen
• onvoldoende veerkracht om verdriet en teleurstelling te verwerken
• moeite met vragen om steun
• negatief denken
• perfectionisme, hoge eisen stellen aan zichzelf
• faalangst
• een streng geweten, dat de eigen persoon afkeurt

Als iemand ingrijpende dingen meemaakt, kan dat leiden tot (langdurende) gevoelens van somberheid. Dit kan zelfs gaan om dingen die al vroeg in iemands leven zijn gebeurd. Zo kunnen mensen op volwassen leeftijd depressief worden, nadat ze als kind lichamelijk of geestelijk zijn verwaarloosd, mishandeld of misbruikt. Of als ze al vroeg een belangrijk iemand, zoals een ouder, hebben verloren en daar erg onder geleden hebben. Lees over de ervaringen van Sorcha: ‘Wegstoppen en verbergen is niet de oplossing’.

Ook bij schokkende gebeurtenissen later in het leven kan neerslachtigheid overgaan in een depressie, zoals door het overlijden van een dierbare of het verlies van werk. Een verhuizing kan verkeerd uitpakken, wanneer iemand bijvoorbeeld zijn oude sociale contacten gaat missen of niet kan wennen aan zijn nieuwe omgeving. Maak je iets ernstigs mee, zoals een inbraak, beroving of een ongeluk en heb je niet het gevoel dat je ertegen bestand bent (weinig zelfvertrouwen), dan kan de combinatie van externe gebeurtenissen en persoonlijke eigenschappen tot depressie leiden. Zeker als je dan ook nog erfelijk belast bent. Lees ook: ‘Je kunt beter een gebroken arm hebben’.