Neurologische ingreep

Voor mensen die ernstig en langdurig last hebben van hun depressie en bij wie medicijnen en psychotherapie niet helpen, kunnen behandelaar en patiënt overwegen een neurologische ingreep toe te (laten) passen. Het gaat dan om directe beïnvloeding van de hersenen.

Dit gebeurt meestal in een academisch ziekenhuis. Het meest bekend is Elektroconvulsieve therapie (ECT): het toedienen van elektroshocks, maar dan op een vernieuwde, modernere manier.

Deze behandeling, die alleen psychiaters mogen uitvoeren, wekt een epilepsieaanval op via kleine stroomstoten in het hoofd. Op de hoofdhuid worden daarvoor electroden aangebracht, dat zijn metalen plaatjes waar stroom doorheen loopt. Zo’n aanval (toeval, insult) duurt 30 tot 60 seconden. De patiënt krijgt tevoren een kortstondige narcose en een spierverslapper. Patiënten die dit ondergaan zijn meestal al opgenomen. In uitzonderingsgevallen vindt de behandeling poliklinisch plaats. De behandeling is minimaal twee keer per week met in totaal 6 tot 12 behandelingen. Soms vindt na verloop van tijd nog onderhoudsbehandeling plaats. Kijk ook op deze site bij Ervaringen en Documentaires.

Deze behandeling werkt via magnetische velden. De patiënt krijgt een soort ‘droogkap’ over het hoofd met een elektrische spoel, die een snel wisselend magnetisch veld opwekt. Hierdoor gaan er elektrische stroompjes naar zenuwcellen van de hersenschors. Zo worden bepaalde hersenfuncties gestimuleerd of afgeremd. (r)TMS lijkt op ECT. Alleen wekt het geen schokjes op, waardoor geen verdoving nodig is. De behandeling is nog in een experimenteel stadium. De effectiviteit ervan is nog niet vastgesteld. Dat betekent niet dat het daarom niet effectief is, het is alleen nog onvoldoende wetenschappelijk onderzocht. Tijdens een sessie, die maximaal een half uur duurt, kan de patiënt tegelijkertijd ook gesprekstherapie ondergaan. Na 8 à 12 sessies beoordeelt de behandelend arts het resultaat. Als dat er goed uitziet, kan de behandeling worden voortgezet. Omdat (r)TMS nog niet in de reguliere behandeling is opgenomen, wordt het meestal niet vergoed. Het onderzoek ernaar is veelbelovend, ook ‘lichtere’ varianten van TMS worden bestudeerd.

Een nieuwe behandeling die de hersenen beïnvloedt, loopt via de Nervus Vagus. Dit is een zenuw die uit de hersenen komt en door de nek naar beneden loopt, naar organen in borstkas en buik. Ieder mens heeft twee van deze zenuwen. Bij stimulatie van de nervus vagus wordt een apparaatje in de borst geïmplanteerd. Dit staat in verbinding met de nervus vagus, via een draadje dat onder de huid wordt aangebracht. Het apparaatje zendt elektrische signalen naar de hersenen. De signalen zijn van invloed op stemmingsgebieden in de hersenen. Ook deze behandeling is nog in een experimenteel stadium en wordt nog nader onderzocht op effectiviteit.

De meest intensieve behandeling is DBS. Deze bereikt de dieper gelegen delen van de hersenen. Er is een chirurgische operatie in de hersenen voor nodig. Via een klein gaatje in de schedel wordt een elektrode in de hersenen ingebracht. Die staat in verbinding met geleide-draden. Een apparaatje elders in het lichaam stuurt deze draden aan. Dat apparaatje heeft batterijen en geeft stroomimpulsen af. Het is meestal onder het sleutelbeen geplaatst. Er zijn aanwijzingen dat de behandeling gunstige effecten kan hebben voor mensen met zeer zware depressies, die alle gangbare behandelingen vergeefs hebben doorlopen. Hier wordt onderzoek naar gedaan. De methode is nog in ontwikkeling, het is nog geen routinebehandeling.