Partners en andere relaties

Een depressie blijft niet onopgemerkt voor de omgeving. Partners, familieleden of goede vrienden hebben meestal al snel door dat er iets aan de hand is.

Maar toch begrijpen zij in het begin vaak niet zo goed wàt dat precies is. Hun dierbare is somber, dat zien ze wel. En dus proberen ze hem of haar op te vrolijken. Dat is een begrijpelijke reactie maar kan juist averechts werken. Hun dierbare blijft apathisch en krijgt er zelfs nog een schuldgevoel bij, omdat het niet lukt aan de verwachtingen van de ander te voldoen, die toch zo zijn best doet. Familie en vrienden zien wel dat er iets is, maar  kunnen aanvankelijk de neiging hebben de problemen te ontkennen. ‘Het zal wel weer overgaan’ denken ze. En als het dan na een paar weken nog niet over is, dan moet het maar weer eens ophouden, vinden ze. Ook werkgevers of collega’s kunnen met onbegrip reageren als zij niet weten wat er aan de hand is. Lees ook: Depressie is afschuwelijk en onbegrip maakt de situatie dubbel zo erg.

Voor familieleden of vrienden van iemand met een depressie is het belangrijk om zich goed te informeren. Zoek naar informatie over depressie, bijvoorbeeld op een website. Kijk ook bij ‘inzicht’ op welke manieren je goede informatie kunt krijgen. Psycho-educatie, de voorlichting die onder andere huisartsen geven, is ook voor relaties nuttig. Je hoort dan wat een depressie is, wat je kunt verwachten van het verloop en welke behandelmogelijkheden er zijn. Raadpleeg ook de publicatie van prof. Pim Cuijpers: Depressie, een gids voor familieleden.

Als partner, familielid of vriend kun je iemand met een depressie steunen. Niet door allerlei adviezen te geven. Wel door te luisteren naar wat die doormaakt en door begrip te tonen. Probeer niet voor therapeut te spelen. Iemand die depressief is, heeft diens partner, vrienden of familieleden hard nodig voor gewone ondersteuning. Als naasten zich als een therapeut gaan opstellen, wordt de normale verhouding verstoord. En juist die normale verhouding met familie en naasten is belangrijk voor het herstel. Lees ook over de dochter die wortelsoep maakte voor haar moeder.

Steun geven kun je ook door mee te gaan naar een gesprek met de huisarts of behandelaar. Je kunt je partner of vriend helpen inhoud te geven aan zelfmanagement en het oppakken van de regie over het herstel, de eventuele behandeling en het behandelplan.

Leven met iemand die een depressie heeft is gecompliceerd en belastend. Vaak komen er ook nog praktische taken bij, die je moet overnemen. Familie en partners hebben zelf ook behoefte aan steun. Voor adviezen en praktische hulp kun je terecht bij een maatschappelijk werker of wijkteam. Hier en daar bestaan er lotgenotengroepen voor familieleden van mensen met psychische problematiek. Ook is er een website voor familieleden, www.familievan.nl, met informatie en de mogelijkheid van coaching via e-mail.

Er bestaan lotgenotengroepen voor familieleden en partners. Zo’n groep komt op regelmatige tijden bij elkaar. Je hoort er over elkaars ervaringen en beseft dat je niet de enige bent met de problemen en vragen. Je kunt elkaar informatie en tips geven en je ondersteunt elkaar, al is het alleen maar doordat je elkaar begrijpt. Samen kun je de moeilijkheden soms ook even relativeren. Dat werkt bevrijdend. De stichting Labyrint in Perspectief bestaat uit ervaringsdeskundigen die zich inzetten voor familie en vrienden van mensen met psychische of psychiatrische problemen.

Voor kinderen van een depressieve ouder bestaan groepen, waarin zij begeleiding krijgen. Dat zijn de zogenaamde KOPP-groepen voor Kinderen van Ouders met Psychiatrische Problemen. Veel ggz-instellingen hebben zo’n groep. Ouders doen er goed aan om hun kinderen te informeren over wat er aan de hand is. Misschien zouden ze het liever willen verzwijgen, maar meestal hebben de kinderen het toch al wel gemerkt. Het is niet nodig om diep op achterliggende problemen in te gaan, dan bestaat de kans dat het kind zich verantwoordelijk gaat voelen voor de problemen van de ouders. Lees ook: mijn moeder is depressief.

Tenslotte nog een aantal tips die familieleden en partners verzameld hebben voor anderen, die met een depressieve naaste te maken hebben.

• Zorg dat je geïnformeerd raakt over wat er gaande is. Over wat een depressie is en wat de mogelijkheden zijn om ermee om te gaan. Realiseer je dat een depressie die wat langer duurt, meestal niet vanzelf verdwijnt. Bekijk de ervaringsverhalen op deze website.
• Neem de gevoelens van somberheid serieus, ontken ze niet en bagatelliseer ze niet.
• Bied een luisterend oor en probeer niet van alles te bedenken om de depressieve naaste op te vrolijken. Onderneem samen iets eenvoudigs (stukje wandelen) of bied de helpende hand bij een praktische taak waar de ander weinig energie voor heeft (bijvoorbeeld een klus in het huishouden).
• Laat een vriend(in) met een depressie niet in de steek, ook als die niet direct waardering laat blijken als je op bezoek komt. Lees hoe voor Nathalie Kelderman de depressie haar idee over vriendschap veranderde.
• Als je depressieve naaste een behandeling ondergaat, koester dan niet de verwachting dat alles weer gauw bij het oude zal zijn. Herstel heeft tijd nodig, schat dat realistisch in.
• Cijfer jezelf niet helemaal weg en stel grenzen. Familie en partners hebben de neiging om mee te lijden met hun dierbare. Maar houd ook ruimte voor jezelf, houd je eigen contacten aan en zorg dat je niet in een isolement terecht komt.
• Accepteer de hulp die je kunt krijgen. Dat kan variëren van praktische hulp thuis tot gesprekken met een hulpverlener.
• Ga op zoek naar lotgenotencontact. Je vindt er herkenning en krijgt erkenning. Dat helpt, om ruimte voor jezelf te creëren.

Voor familieleden van cliënten in de GGZ is er de landelijke stichting familievertrouwenspersonen (LSFVP). De LSFVP ondersteunt familie en naasten, niet alleen met de vragen over de psychiatrische aandoening van hun dierbare, maar ook over het stellen van grenzen en het oppakken van het eigen leven van de mantelzorger. Zie www.lsfvp.nl.

Raadpleeg de website www.labyrint-in-perspectief.nl voor nog meer tips. Of bel 0900 254 66.